Polski Związek Łowiecki to ogólnokrajowa organizacja zrzeszająca polskich myśliwych i koła łowieckie.

Łowiectwo

ŁOWIECTWO W POLSCE

Łowiectwo fascynowało człowieka „od zawsze”. Człowiekowi pierwotnemu, oprócz emocji związanych z pokonaniem dzikiego zwierza, dostarczało pożywienia i skór do okrycia ciała oraz tworzywa na prymitywne narzędzia. W wiekach późniejszych władcom przynosiło rozrywkę oraz umożliwiało gromadzenie zapasów na czasy częstych wówczas wojen. Na ziemiach polskich łowiectwo jeż od istnienia zalążków państwa było nierozerwalnie związane z życiem ludu zamieszkującego te tereny.

Jan Długosz (XV-wieczny kanonik krakowski, historyk i dyplomata, wychowawca synów Kazimierza Jagielończyka, autor wybitnego dzieła zatytułowanego „Dzieje Polski”) przytacza zasłyszanaŁowiectwo fascynowało człowieka” od zawsze”. Człowiekowi pierwotnemu, oprócz emocji związanych z pokonaniem dzikiego zwierza, dostarczało pożywienia i skór do okrycia ciała oraz tworzywa na prymitywne narzędzia.

W wiekach późniejszych władcom przynosiło rozrywkę oraz umożliwiało gromadzenie zapasów na czasy częstych wówczas wojen. Na ziemiach polskich łowiectwo jeż od istnienia zalążków państwa było nierozerwalnie związane z życiem ludu zamieszkującego te tereny. Jan Długosz przytacza zasłyszana legendę, opis zdarzenia, które miało miejsce podczas łowów książęcych. Trzej bracia Lech, Czech i Rus wybrali się na łowy, każdy w inną stronę. Lech w pogoni za zwierzyną dotarł do polany, na której rosło samotne drzewo, a na nim stał dumnie biały orzeł. Urzeczony widokiem polecił w tym miejscu wybudować ogród, który stał się później stolicą państwa Lechitów-Gniezno. Widok białego na tle czerwonego zachodzącego słońca dał początek barwom narodowym, a polana z drzewem-nazwie kraju i jego mieszkańcom(Polanie). W czasach pierwotnych zwierzyna była niczyja.

Od średniowiecza panujący miał wyłączny monopol polowania, w szczególności na grubego zwierza. Na drobna zwierzynę mogli polować także poddani, zwłaszcza na własnym gruncie. Od XII wieku mnożyły się nadania łowieckie, a w XV wieku prawo polowania należało już do przywilejów rycerskich a następnie właścicieli ziemskich. Zasada powiązania prawa polowania z prawem własności gruntu przetrwała do połowy XX wieku. Piękno łowiectwa urzekało bogatych i biednych, władców i poddanych, polityków i ludzi prostych, aktorów i pisarzy, ludzi wszystkich zawodów.

Polowało wielu naszych królów: Władysław Jagiełło, Kazimierz Wielki, Zygmunt Stary, Zygmunt August, Stefan Batory, Jan III Sobieski, Zygmunt III Waza, Władysław IV Waza, Jan Kazimierz, Michał Korybut Wiśniowiecki a także królowie wywodzący się z saskiej dynastii Wettingów(August II Mocny i August III). Jednakże łowy organizowane przez Sasów zapisały się wyjątkowo niechlujnie w historii polskiego łowiectwa. Urazy doznane na polowaniach były bezpośrednią przyczyna śmierci niektórych naszych władców(np. Kazimierz Wielki w dwa miesiące po złamaniu nogi na polowaniu umiera na ”zapalenie krwi”; Stefan Batory wskutek ostrego przeziębienia, którego nabawił się podczas polowania, kończy życie w Grodnie).

Urok łowiectwa sprawia, że pomimo wielu narodowych dramatów(wojny, rozbiory a w konsekwencji utrata państwowości)garną się do niego coraz liczniejsze rzesze ludzi wrażliwych na piękno przyrody. Represyjna polityka zaborców(szczególnie w zaborze rosyjskim, gdzie rozwój łowiectwa paraliżował zakaz zawiązywania stowarzyszeń społecznych oraz w zaborze pruskim, w którym nie tylko różnorakie ograniczenia i kontrole były bardziej surowe niż w pozostałych zaborach lecz także ingerencja władz znacznie krępowała kultywowanie polskiego obyczaju; np. właścicielom terenów łowieckich surowo zabroniono organizowania zbiorowych polowań ), utrudnia wzrost myśliwskich szeregów a także uniemożliwia zrzeszanie się w organizacjach łowieckich, wypowiadania się ”pełnym głosem” w sprawach polskiej przyrody. Inna sytuacja panowała w zaborze austriackim. „Galicja i Lodomeria”(ziemie południowej Polski) od lat 70 XIX wieku posiadały autonomię, a później własnego namiestnika-Polska i Sejm Krajowy we Lwowie. Cesarz Franciszek Józef(sam zresztą namiętny myśliwy) uchodził powszechnie za „dobrotliwego monarchę”.

W tych warunkach w 1862 roku powstało w Galicji jako pierwsze na ziemiach polskich stowarzyszenie łowieckie-Miejskie Towarzystwo Myśliwskie we Lwowie. W swych szeregach skupiło przemysłowców, kupców, integrację różnych zawodów oraz urzędników administracji państwowej i samorządowej. W 1871r. powstało Towarzystwo lisowskie, gospodarujące na ponad 30000 ha wydzierżawionych w okolicach Stryja. Żelazna dyscyplina, ścisłe podporządkowanie się łowczemu, wysoki poziom etyki myśliwskiej, srogie kary pieniężne za nieprzestrzeganie dobrowolnie przyjętych zasad, wysokie premie dla straży łowieckiej wypłacane za osiągnięcia w zwalczaniu kłusownictwa oraz wyniki hodowlane i stan zwierzyny, przemyślane inwestycje-wszystko to sprawiło, że osiągnięto imponujące efekty hodowlane i łowieckie. Towarzystwo dorobiło się miana „Zakonu Lisowskiego”.

W 1876 r. powstało Galicyjskie Towarzystwo Łowieckie noszące później nazwę Małopolskiego Towarzystwa Łowieckiego we Lwowie. W 1880 roku powołane do życia Towarzystwo Myśliwych w Rzeszowie, istnieje dotychczas(jest to obecnie najstarsze Koło Łowieckie w Polsce). Założycielami Towarzystwa byli ziemianie z powiatu rzeszowskiego a ponadto urzędnik, notariusz, kupiec i profesor. Pierwsze wspólne polowanie, poprzedzone uroczystą Mszą Św. Zorganizowali w sobotę, dnia 24 stycznia 1881 roku, na terenach Malawy. „Towarzystwo Myśliwych” było pionierem organizacji łowiectwa nie tylko w powiecie rzeszowskim. Polująca w nim elita: lekarze, sędziowie, właściciele wielkich posiadłości ziemskich, bogaci kupcy, oficerowie, urzędnicy wypracowała zasady o nieprzemijającej wartości, aktualne do dzisiejszych dni. Podstawową ideą była hodowla i ochrona zwierzyny. Temu celowi służyły:

  • zorganizowane, systematyczne dokarmianie zwierzyny,
  • przesiedlanie zwierzyny z obwodów mocniejszych do słabszych,
  • ochrona łowisk przed kłusownikami poprzez zatrudnienie strażników wyposażonych w broń palną(nie tylko dla podniesienia ich autorytetu, ale przede wszystkim dla tępienia drapieżników)
  • polowanie na słabszych terenach co drugi rok
  • doprowadzenie do kontrolowanego obrotu ubitą zwierzyną celem utrudnienia sprzedaży zwierzyny skłusowanej.

Towarzystwo Myśliwych podejmowało różnorodne działania(wzbogacone w miarę zdobywania doświadczeń) dla zabezpieczenia potrzeb prawidłowej gospodarki łowieckiej oraz prawidłowego polawania. Wśród wielu można wymienić:

  • hodowlę psów myśliwskich
  • coroczne zawody strzeleckie-dla podnoszenia poziomu strzeleckiego członków-premiowane sztucerem „Mannlicher-Schonauer”
  • organizowanie imprez rozrywkowych, zabaw i spotkań koleżeńskich dla członków i sympatyków Towarzystwa, promujących łowiectwo
  • tworzenie dobrych obyczajów łowieckich.

Towarzystwo Myśliwych dzierżawiło duże obwody łowieckie, w tym także część terenów wchodzących aktualnie w skład obwodu łowieckiego Koła „Rogacz” w Niechobrzu. Z zachowanych zapisów wynika, że były to: Niechobrz, Nosówka, Racławówka, Zgłobień, Boguchwała, Zarzecze, Wola Zgłobieńska. Kronikarz Towarzystwa pisze, że polowali”…ludzie dumni, niejednokrotnie zarozumiali…” lecz swoim umiłowaniem przyrody i spraw łowieckich dający dobry przykład dla innych myśliwych. Stanowili oni na pewno wzorce i dla tych ludzi, którzy chcieliby naśladować ich pasje łowieckie, lecz z różnych powodów, zwłaszcza-materialnych i niskiego statusu społecznego-nie mogli tego osiągnąć. Po drugiej wojnie światowej nastąpiły istotne zmiany polityczne, ekonomiczne i społeczne.

W nowym systemie liczba członków Polskiego Związku Łowieckiego rosła bardzo szybko. Łowiectwo powojenne organizowało się i prowadziło swoją działalność w oparciu o prawo z 1927r.(Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 3 grudnia 1927 r, o prawie łowieckim).

Na przełomie lat 1944/45 grupa pozostałych przy życiu działaczy łowieckich doprowadziła do zatwierdzenia dotychczasowego Statusu PZŁ przez ówczesnego Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych. W styczniu 1945r. PZŁ wpisany został do rejestru stowarzyszeń. W ten sposób stworzone zostały podstawy prawne powojennego organizowania się łowiectwa.

Czytelnik po zapoznaniu się z całością zgromadzonego materiału, spojrzy – być może na dzisiejszych myśliwych jako na ludzi rozumnie użytkujących dobra przyrody. Pasjonatów, którzy zarobione przez Koło, kosztem przyrody i efektem ich pracy, pieniądze, przeznaczają w większości na ochronę przyrody, jej utrzymanie i wzbogacenie.

WIĘCEJ: PZLOW.PL – KULTURA ŁOWIECKA

ODZNACZENIA ŁOWIECKIE MYŚLIWYCH

W powojennej historii lubelskiego łowiectwa ZŁOMEM najwyższym odznaczeniem łowieckim uhonorowano 37  myśliwych:

NAZWISKO IMIĘNR I NAZWA KOŁAROK NADANIASYLWETKI
Krupka Jerzy74 – KACZUSZKA1986wspomnienia
Policha Leopold9 – LUBELSKIE TOWARZYSTWO MYŚLIWSKIE – Lublin1968 
Gieracz Bogdan37 – KNIEJA – Lubartów1971wspomnienia
Kuncewicz Władysław72 – BEKAS – Puławy1971 
Mareczko Stefan89 – SIEMIEŃ – Lublin1971 
Jankowski Franciszek3 – JELEŃ – Lublin1972 
Mazepa Mieczysław2 – LEŚNIK – Lublin1972 
Wysocki Eugeniusz8 – ŁOŚ – Lublin1972wspomnienia
Kujawski Janusz116 – KNIEJA – Puławy1973wspomnienia
Pyzikowski Zbigniew9 – LUBELSKIE TOWARZYSTWO MYŚLIWSKIE – Lublin1975 
Jankiewicz Kalikst90 – DARZ BÓR – Lublin1978 
Mijal Kazimierz89 – SIEMIEŃ – Lublin1980 
Rózga Wacław89 – SIEMIEŃ – Lublin1981 
Mazur Zygmunt2 – LEŚNIK – Lublin1982wspomnienia
Soborski Stefan90 – DARZ BÓR – Lublin1983 
Więckowski Mieczysław52 – DĄBROWA BÓR – Kraśnik1983 
Sontag Jan9 – LUBELSKIE TOWARZYSTWO MYŚLIWSKIE – Lublin1985 
Nowicki Jerzy8 – ŁOŚ – Lublin1993 
Szucki Bohdan39 – MIŚ – Kock1993 
Żurawski Janusz151 – ŻUBR – Lublin1993 
Kaczanowski Ryszard1 – SZARAK – Lublin1994 
Barczewski Władysław90 – DARZ BÓR – Lublin1995 
Łuczaj Lech9 – LUBELSKIE TOWARZYSTWO MYŚLIWSKIE – Lublin1997 
Pałkowski Janusz7 – KNIEJA – Lublin1997 
Cichowski Karol9 – LUBELSKIE TOWARZYSTWO MYŚLIWSKIE – Lublin1998 
Domżał Henryk84 – PRZEPIÓRKA – Lublin1998 
Kamiński Antoni72 – BEKAS – Puławy1998 
Mizak Józef44 – SOKÓŁ – Puławy2000 
Obuch Kleofas91- AZOTROP – Puławy2000 
Kosut Janusz90 – DARZ BÓR – Lublin2001 
Bartosik Tadeusz36 – PRZEPIÓRKA – Lublin2001 
Dołgan Władysław4 – SOKÓŁ – Lublin2002 
Podleśny Stanisław83 – LIS – Lublin2002 
Stasiak Karol2 – LEŚNIK – Lublin2002 
Turski Hilary11 – HUBERTUS – Lublin2003 
Burzyński Józef7 – KNIEJA – Lublin2003 
Pałys Stanisław2 – LEŚNIK – Lublin2003 
Albigowski Andrzej2005 
Łacic Ryszard2005 
Nowakowski Jan2006 
Dziedzic Roman2007 
Hajczuk Anatol2007 
Łuczeńczyk Rodion2007 
Pieniążek Bogdan2007 
Bartnik Zdzisła2008 
Chwaliński Henryk2008 
Kozyra Bogdan2008 
Eminowicz Wojciech2009 
Jachura Zdzisław2009 
Kopron Witold2010 
Niburski Wacław2010 
Oleszczuk Konrad2010 
Bedynek Edmund2011 
Styk Bolesław2012 
Krzyszczak Kazimierz2013 
Mazurek Eugeniusz2013 
Pyryt Włodzimierz2013 
Wlazły Roman2013 
Zakrzewski Stanisław2013 
Kornacki Krzysztof2014 
Iwanejko Henryk2015 
Walenda Leszek2015 
Berdys Marian2016 
Guściora Mirosław2016 
Kostyra Roman2016 
Miłkowski Jerzy2016 
Szulżyk Jan2016 

Medal ŚWIĘTEGO HUBERTA odznaczenie nadawane począwszy od 1993 roku co pięć lat  otrzymało 7 myśliwych:

NAZWISKO IMIĘNR I NAZWA KOŁAROK NADANIA
Kornacki Krzysztof33 – LIS – Lubartów1993
Mareczko Stefan89 – SIEMIEŃ – Lublin1993
Obuch Kleofas91 – AZOTROP1993
Wójcik Aleksander1 – SZRAK- Lublin1998
Cichowski Karol9 – L.T.M. – Lublin2003
Kozyra Bogdan77 – CYRANKA – Lublin2003
Dziedzic Roman9 – L.T.M. – Lublin2003
Chwaliński Henryk38 – BÓR – Niemce2003
Kopron Witold2008
Kostyra Roman2008
Mazurek Eugeniusz2008
Oleszczuk Konrad2008
Walenda Leszek2008
Wlazły Roman2008

ODZNACZENIA ŁOWIECKIE

najwyższe odznaczenie łowieckie ustanowiono przez Wydział Wykonawczy Polskiego Związku Stowarzyszeń Łowieckich 28 listopada 1929 roku na wniosek inż. Hermana Knothe. Początkowo odznaczenie to nazywało się Honorowy Żeton Zasługi – ZŁOM. W 1934 roku nazwę skrócono do brzmienia „;ZŁOM”;

Projekt odznaczenia wykonał inż. Herman Knothe. Pierwsze odznaczenie Kapituła Odznaczeń Łowieckich przyznała 4 grudnia 1930 roku.

ustanowiony został w dniu 11 grudnia 1929 roku przez Wydział Wykonawczy Polskiego Związku Stowarzyszeń Łowieckich jako odznaczenie trzy stopniowe; złoty, srebrny i brązowy.

Medal zawieszany jest na ciemnozielonej wstążce o szerokości 35 mm z 5 mm dwoma czerwonymi paskami na brzegach wstążki.

Złom, Złoty, Srebrny i Brązowy Medal Zasługi Łowieckiej nadaje się za zasługi na polu łowiectwa, w tym za działalność na rzecz jego organizacji – Polskiego Związku Łowieckiego, uwzględniając:

  • wydajna i długotrwałą pracę organizacyjną w organach i władzach Polskiego Związku Łowieckiego,
  • osiągnięcia w gospodarce łowieckiej ze szczególnym uwzględnieniem hodowli i ochrony zwierzyny,
  • ewidentne rezultaty w ochronie środowiska,
  • walkę z kłusownictwem,
  • osiągnięcia w strzelectwie myśliwskim,
  • znaczące osiągnięcia w hodowli i tresurze psa myśliwskiego,
  • wzorową postawę etyczna i koleżeństwo.

Medal Św. Huberta ustanowiony został w dniu 16 grudnia 1993 roku uchwałą Naczelnej Rady Łowieckiej na wniosek Kolegium Odznaczeń Łowieckich. Medal przyznawany jest co 5 lat w dniu 3 listopada począwszy od 1993 roku. Medal Św. Huberta nadaje się za szczególne osiągnięcia w zakresie propagowania kultury i sztuki łowieckiej, a w szczególności za prace naukowe, dorobek literacki i publicystyczny. Osiągnięcia w sztuce o tematyce łowieckiej, popularyzację wiedzy, tradycji i kultury łowieckiej.

Pierwsze medale wyjątkowo i jednorazowo przyznano w 1993 roku osobom i Towarzystwom {Kołom} które były członkami Polskiego Związku Stowarzyszeń Łowieckich a później Polskiego Związku Łowieckiego do 1939 roku.

Medal ustanowiony został przez Wojewódzki Sejmik Łowiecki w dniu 28 czerwca 2002 roku na wniosek Okręgowej Rady Łowieckiej w Lublinie. Medal jest jednostopniowym regionalnym odznaczeniem nadawanym członkom PZŁ jak i osobom i instytucjom nie będącymi myśliwymi i nie zrzeszonymi w PZŁ.

Przyznania Medalu dokonuje Kapituła Medalu powoływana przez Lubelski Wojewódzki Sejmik Łowiecki.

Polski Związek Łowiecki posiada również odznakę organizacyjną, której wzór na przestrzeni lat ulegał zmianie

23 maja 1936 roku Wydział Wykonawczy Polskiego Związku Łowieckiego w wyniku rozpisanego konkursu wybrał za odznakę projekt artysty grafika Ostoi-Chrostowskiego. Wybór tego projektu zatwierdzono 14 marca 1937 roku. Odznakę wykonał zakład grawerski pana Wiktora Gontarczyka z Warszawy w dwu wielkościach: 22 mm i 12,5 mm. /wzór z lewej/

Po II wojnie światowej w 1946 roku naczelna Rada Łowiecka postanowiła zmienić odznakę PZŁ. Rozpisano konkurs, którego żaden z projektów nie wygrał. Wobec powyższego przyjęto odznakę „Hubertowską” przedwojennego Wielkopolskiego Związku Myśliwych, zmnieniając w niej litery W.Z.M na P.Z.Ł. /wzór środkowy/

Po wejściu w życie nowego statutu PZŁ w 1953 roku powrócono do wzoru odznaki organizacyjnej z roku 1937. Ponownie rozpisano konkurs, który wygrał projekt pana Aleksandra Stańczyka – grafika z redakcji „Łowca Polskiego”. Odznakę wykonał zakład grawerski pana Stanisława Lendzioszka z Warszawy. /wzór z prawej/. Odznaka ta przetrwała do 1993 roku, w którym to powrócono do wzoru z roku 1946.

ODZNAKI MYŚLIWSKIE